Op 12 oktober 2019 opende de heer Sven de Langen wethouder van de gemeente Rotterdam het nieuwe clubhuis scouting Hillegersberg in Rotterdam. Bij de bouw stond het milieu centraal: zo was bijvoorbeeld circa 75% minder inzet van materieel op fossiele brandstoffen. Hierdoor was er een minimale uitstoot van fijnstof en stikstof. Ik heb als circulair bouwen adviseur en tevens als ouder van een scout, dit mooie gebouw mogen helpen realiseren. Dankzij de geweldige inzet van de scouts, de ouders met de sponsoren en de leveranciers is het gelukt. LEGOlisering van de bouw zoals het boek van Prof. Hennis de Ridder uit 2012 is hierdoor een stap dichterbij gekomen.
Oplopend gebouw
Het opvallende is dat het gebouw als een Ikeapakket is aangeleverd en het casco in 2 weken is gerealiseerd door de wanden producent Walltec. De producent en leverancier heeft in overleg met Ecoluxhousing en samen met een team van professionals van de scouting afgewerkt en intern afgebouwd. Het gebouw is met een kleine handbediende kraan op biodiesel en met handkracht in elkaar gezet met de leverancier en een afbouwer. De muren worden aan elkaar ‘gebout’ en gelijmd. De opvallende vorm met een schuine oplopende lijn is volgens de architecten Flip Nieuwpoort en Bert Karel Deuten van binnenuit ontworpen, waarbij de functie en de scouting centraal hebben gestaan. Idee was snel, licht en duurzaam te bouwen, met minimaal vervoer ter plaatse in verband met de draagkracht van de Molenwerf.
Licht gewicht panelen
Voor de opbouw van de gevel kwam de scouting via een circulaire adviseur uit bij Skintong panelen uit Duitsland. Het gebouw heeft een constructie van hetzelfde paneel en daaronder een betonnen vloer. Op het paneel op de betonvloer zijn de lichte gevel vullende elementen bevestigd. Omdat duurzaamheid hoog in het vaandel staat, is gekozen voor een Rc-waarde van 7,4 in de gevel.
Gevel vullende elementen zijn traditioneel vaak houtskeletbouwelementen. Het hout dat daarin zit is bij de huidige isolatiewaardes een koudebrug. Om die koudebrug te compenseren moeten elementen extra dik worden, met meer isolatie in het pakket. Skintong elementen hebben die koudebrug niet en kunnen daardoor veel slanker blijven. Voor de dragende gevelelementen volstonden skintong-elementen met een dikte van 200mm. Bij een dikte van 300mm van 30cm zou dit paneel een Rc-waarde van R=10,75 hebben. Wat hoger is dan bij traditionele bouw. Tevens is het een monolieten constructie zodat koudebruggen niet bij de muren en vloer voorkomen.
Hoe is het gebouwd?
Op de opening werd een prachtige korte film vertoond, waarin de oudbouw en nieuwbouw van de scouting in time laps in beeld kwamen. Om deze foto’s te zien ga naar de website scoutinghillegersberg.nl.
Subsidie
Laura Neijenhuis van Scouting Nederland: “de 1/3 subsidie en 1/3 lening die de gemeente heeft verstrekt met 1/3 sponsoring heeft het mogelijk gemaakt om nog vele jarenlang jongens en meisjes tussen de 6 en 18 jaar op te leiden, waardoor een bijdrage wordt geleverd aan de vorming van de persoonlijkheid.” Zodat ze samen met hun begeleiders tussen de 19 en 25 jaar door middel van spel en ervaringen samen leren “.
Scouting Hillegersberg
Het bestuur en de leden van de scouting zijn blij met hun nieuwe clubhuis. Frank Fondse, voorzitter Scouting Hillegersberg: ‘Het gebouw past goed in het landschap van de Bergse Plas bij de Straatweg. Het is duurzaam, licht en compleet ingericht voor moderne, eigentijdse scouting. We kunnen weer jaren vooruit.’ Het clubhuis is gebouwd op de fundamenten van een molen die hier lang geleden stond. Bijzonder detail is dat molensteen onder het clubhuis ligt. Scouting Hillegersberg bestaat sinds 1930 en is in de loop der jaren uitgegroeid tot een groep die diverse evenementen onderneemt zoals het ouderweekend, kamperen in het buitenland, spel- en scoutingactiviteiten op zaterdag en scoutingwedstrijden. De scoutinggroep is voor jongens en meisjes tussen 6 en 18 jaar. Nieuwe leden en begeleiders zijn welkom. scoutinghillegersberg.nl.
De gebruikte wand-elementen hebben een isolatiekern van Bio Pur 150-200 mm en aan weerszijden een industriële Magnesium Dragonboard van 12mm. De isolatiekern en de platen worden fabrieksmatig samengesteld tot een sandwichelement. De samenhang daarin geeft de paneel-elementen een grote stijfheid, zonder dat er materiaal nodig is. Alle draden en andere voorzieningen zijn al in het element opgenomen. Er zijn daarom ook geen extra ondersteunende constructies nodig, de wanden zijn zelfdragend, wat veel materiaal bespaard. Ook is het zo licht als hout en zo sterk als beton zodat licht materiaal en veel handkracht bespaard wordt en er nagenoeg alleen de uitstoot is van een kleine kraan op biodiesel. Ook is er in dit proces geen bouwer, maar een afbouwer aan te pas gekomen bij dit lichtgewicht bouwsysteem omdat alles zoals een Ikea bouwpakket in elkaar gezet is. Zodat zwaar materiaal, veel onderaannemers met vervoer en ander materiaal en materieel overbodig is geworden. Dit bouwsysteem bestaat al 18 jaar in Duitslang en is momenteel al de 6de generatie van dit bouwsysteem en is al in diverse landen toegepast zoals Engeland, Duitsland, Ver. Arabische Emiraten en diverse landen in Afrika, maar nu voor de eerste keer in Nederland.
Montage
De montage van de Skintong elementen is niet wezenlijk anders dan bij houtskeletbouw. In tegenstelling tot traditionele houtskeletbouw zijn deze elementen echter dampopen. Er zijn dus geen dampremmende folies nodig aan de binnenzijde. En daarmee is er dus ook geen risico op beschadigingen van die gevoelige folies. Wel wordt aan de binnenzijde een Magnesium Dragon board aangebracht. Deze dient de brandveiligheid, maar geeft ook extra massa voor geluidwering.
De elementen hebben een harde buitenplaat, waarin kan worden geschroefd. Deze is al door het materiaal waterproof, zodat de gevel na montage en plaatsen van de ramen ook gelijk wind- en waterdicht is. De mogelijkheden tot afwerking van de gevel zijn vrijwel onbeperkt, variërend van traditioneel metselwerk tot een beplating en zoals hier is gekozen voor een houten afwerking. Er is gekozen voor een lichtgekleurde onbehandeld Douglas hout. Door de vergaande automatisering in de productie zijn de elementen in 3,5 week geleverd, zodat de gevel van het gebouw in 1 week dicht was.
Wel was er moeite ten opzichte van de huidige manier van bouwen in Nederland, dit huis lijkt meer op boten bouw dan op standaard huizen bouw in Nederland. Allereerst de in te dienen vergunningen moesten uiteindelijk in 2D, maar dit gebouw is totaal in 3D ontworpen en qua. krachten berekend. Het gebouw kent geen liggers en kolommen: de structuur is zelfdragend. Ook kan je hem totaal circulair in elkaar ‘bouten’. Uiteindelijk is er een 2D vertaling en uitwerking gemaakt voor de bouwvergunning. Ook is er uiteindelijk gekozen voor een betonvloer onder de bestaande constructie zodat het lijkt op de huidige manier van bouwen en de vergunningen verleend zijn. Dit wordt later met de gemeente geëvalueerd.
Het gebouw is zo licht als hout en zo sterk als beton, zodat uiteindelijk een piepschuim fundering ingepakt in folie ook had volstaan. Ook had het gebouw nog meer circulair kunnen zijn dan het nu is. Wel zijn uit het oude houten gebouw: de houten planken en een deel van de houten kozijnen hergebruikt.
Dit systeem is een prima alternatief om sneller te bouwen met afbouwers. Of als je je bestaande gevel wilt isoleren naar een woning zonder aardgas met een beton casco met een groot kozijn met glas en goede isolatie eromheen. Zoals veel huizen in Nederland na 1945 tot eind jaren zeventig zijn. Wel is het geautomatiseerde bouw, zodat elke ontwerp wel een grotere afname vraagt (+100 stuks).
