In de hedendaagse samenleving is congestie een toenemend probleem dat onze steden verlamt en duurzaamheidsinitiatieven belemmert. De impact hiervan op onze manier van leven en werken kan niet worden onderschat. We staan echter op een keerpunt waar innovatie, energieplanologie, en verduurzaming van panden hand in hand kunnen gaan om deze uitdagingen aan te pakken door o.a. energieplanologie. Dit biedt een ongekende kans om niet alleen onze steden te transformeren maar ook de kwaliteit van leven te verbeteren. De uitrol van energiesystemen, zoals onderstations voor middenspanning (MS) en hoogspanningstations (HS), duurt 7-15 jaar, terwijl de aanleg van de infrastructuur 2-3 jaar in beslag neemt. Bovendien is er nagenoeg geen ruimte beschikbaar, en deze schaarse ruimte concurreert ook nog eens met circulaire depots en hubs. RRR Advice staat aan de voorhoede van deze beweging, met een vernieuwende aanpak die belooft de manier waarop we over congestie en stadsplanning denken fundamenteel te veranderen.
Congestie Begrijpen en Analyseren
Stedelijke congestie, vaak aangeduid als verkeersopstoppingen op het elektranet, is een groeiend probleem dat aanzienlijke invloed heeft op de levenskwaliteit, economie en milieu in veel grote en middelgrote steden wereldwijd. De oorzaken van congestie zijn divers en omvatten toenemende elektriciteitsproblemen door de huidige beperkte infrastructuur en ontoereikende capaciteit. Dit leidt tot piekverkeer in de ochtenden en avonden als mensen opstaan en thuiskomen en kantoren starten en eindigen. Maar ook tijdens het leveren van zonnestroom van 10 tot 14 uur en door het gebruik van airco’s, alsook een toename van stroom door het afkoppelen van gasgestookte apparaten. Deze factoren leiden tot overbelaste elektriciteitsnetten in de pieken, langere wachttijden voor vergroting van capaciteit doordat de netten in de pieken vol zijn. Terwijl vaak maar in de off-piek uren maar 25% van het stroomnet gebruikt wordt. Doordat het net vol is mag je niet meer stroomgebruiken dan je aansluiting of moet je in de pieken gaan piekshaven van je netbeheerder. Ook kan je geen extra vermogen krijgen of een nieuwe stroomaansluiting, wat leidt tot verhoogde stress voor ondernemers en bewoners. Daarnaast veroorzaakt congestie aanzienlijke economische schade door kosten van terugleveringen, stijgende transportkosten en de noodzaak van extra opslagcapaciteit, die tevens kunnen bijdragen aan extra milieuvervuiling door verhoogde uitstoot van fossiele (tijdelijke) opwekkers.
Oorzaken van Congestie
- Beperkte infrastructuur en ontoereikende capaciteit voor leveren en terugleveren
- Piekverkeer tijdens de ochtenden en avonden en het leveren van zonnestroom en gebruik van airco’s
- Toename van stroomverbruik door afkoppelen van gasgestookte apparaten
Gevolgen van Congestie
- Overbelaste elektriciteitsnetten in de pieken en langere wachttijden voor vergroting van capaciteit of stroomaansluiting
- Verhoogde stress voor ondernemers en bewoners die verduurzaming in de weg staan
- Economische schade door kosten van terugleveringen en stijgende transportkosten
- Milieuvervuiling door verhoogde uitstoot van fossiele opwekkers
Huidige Aanpak en Beperkingen
De aanpak van congestie varieert per stad en omvat vaak pogingen om elektriciteit ‘eerlijk’ te verdelen. In ontwikkelingslanden is de uitdaging nog groter, omdat steden vaak sneller groeien dan de elektriciteitsinfrastructuur kan bijbenen, wat leidt tot black-outs en stroomblokken per dag. Een ander significant probleem is de piekbelasting op het elektriciteitsnet tijdens spitsuren, wat leidt tot netcongestie. Efficiëntere spreiding van elektriciteitsgebruik en verbeteringen in het energiesysteem kunnen helpen om de piekbelasting te verminderen en de capaciteit van het net beter te benutten. Echter, de beperkingen van de huidige aanpakken zijn duidelijk, met name in de afhankelijkheid van traditionele methoden en de beperkte ruimte voor uitbreiding van de infrastructuur in stedelijke gebieden. Energieplanologie is daarom noodzakelijk.
Huidige Aanpak van Congestie
- Pogingen om elektriciteit ‘eerlijk’ te verdelen
- Grotere uitdagingen in ontwikkelingslanden door snellere stadsuitbreiding dan infrastructuur kan bijhouden
Significante Problemen
- Piekbelasting op het elektriciteitsnet tijdens spitsuren
- Afhankelijkheid van traditionele methoden
- Beperkte ruimte voor infrastructuuruitbreiding
Verduurzaming als Sleutel tot Oplossing
Verduurzaming in het kader van stedelijke planning en congestiebeheersing betreft het integreren van duurzame energieoplossingen zoals bodembronnen, slimme zonne-energie, slimme warmtepompen, en bijvoorbeeld 5de generatie energieopslagsystemen om de afhankelijkheid van traditionele energiebronnen te verminderen en de efficiëntie van energiegebruik gespreid te verhogen. Lokale energieproductie kan de druk op centrale netwerken verlichten en bijdragen aan een stabieler elektriciteitsnet. Dit omvat ook het gebruik van slimme technologieën die helpen bij het balanceren van de energievraag en -aanbod, en het verminderen van piekbelastingen op het net. Zodat de netuitbreiding in de tussentijd kan plaatsvinden.
Duurzame Energieoplossingen
- Bodembronnen
- Slimme zonne-energie
- Slimme warmtepompen
- Energieopslagsystemen
Voordelen van Lokale Energieproductie
- Verlichting van de druk op centrale netwerken
- Bijdrage aan een stabieler elektriciteitsnet
Gebruik van Slimmere Technologieën
- Balanceren van energievraag en -aanbod
- Vermindering van piekbelastingen op het net
- Nieuwe kabels en nieuwe systemen en AI/GBS enz.
Effectiviteit in Congestiebestrijding
De effectiviteit van verduurzaming in de strijd tegen congestie manifesteert zich door het verminderen van de belasting op het elektriciteitsnet tijdens piekmomenten en het gebruik van stroom wanneer er voldoende beschikbaar is. Het gebruik van (batterij)opslagsystemen, electrolysers, WKO’s, en 5de generatie lage temperatuur warmtenetten kan helpen om overtollige energie op te slaan tijdens perioden van lage vraag en deze vrij te geven wanneer de vraag hoger is. Dit helpt om de vraag en het aanbod van elektriciteit in evenwicht te brengen en congestie te verminderen. Bovendien, door het stimuleren van lokale, gedecentraliseerde energieproductie, zoals zonne-energie op daken van bedrijven en lokaal te verdelen in een energiehub onderling, wordt de afstand die elektriciteit moet afleggen verkleind, wat de efficiëntie verhoogt en de congestie vermindert.
Technologieën voor Energieopslag en Balans
- (Batterij)opslagsystemen
- Electrolysers
- WKO’s
- 5de generatie lage temperatuur warmtenetten
Voordelen van Decentrale Energieproductie
- Vermindering van afstand die elektriciteit moet afleggen
- Verhoging van efficiëntie en vermindering van congestie
RRR Advice’s Innovatieve Aanpak
We hebben ons onderscheiden door ons te richten op duurzame energie en circulaire economie. Zo zijn we betrokken bij de verduurzaming van de JC-arena met de biovergister en de nieuwe batterij. Onze benadering bij de ontwikkeling van een energiehub in Arenapoort Amsterdam, waarbij momenteel slechts maximaal 25% van het elektriciteitsnetwerk wordt gebruikt, maakt een significante vermindering van piekbelastingen en aansluitvermogen mogelijk als de energie tussen de evenementencenters en kantoren wordt verdeeld. Sinds 2018 hebben we de congestieaanpak en energieplanologie gemanaged voor in totaal 22 hectare in Amsterdam ZuidOost. Maar ook zijn we betrokken bij de verduurzaming van de Universiteit met een WKO max. scenario in Utrecht op het Science Park en de verduurzaming van de oude panden in het hart van het centrum, wat neerkomt op in totaal 300 hectare. Daarnaast hebben we bijgedragen aan het Rijks Programma Aardgasvrije Wijken in Rotterdamse Bospolder-Tussendijken, met een CO2-reductie van ongeveer 68% vergeleken met een woning op aardgas. Eind 2025 zal deze wijk aardgasvrij zijn, wat bijdraagt aan de nationale doelstellingen voor duurzaamheid. Er zijn momenteel al meer dan 650 woningen van het aardgas af gegaan (totaal 1.300 huurwoningen). Deze transitie is sociaal ingegeven.
Voorbeelden van Projecten
- Verduurzaming van de JC-arena met biovergister en de nieuwe batterij
- Ontwikkeling van een energiehub in Arenapoort Amsterdam (stroom verdelen)
- Congestieaanpak en energieplanologie in Amsterdam ZuidOost
- Energieplan Merwe,- Vierhavens in Rotterdam
- Verduurzaming van de Universiteit Utrecht op het Science Park en panden in het oude centrum
- Bijdrage aan het Rijks Programma Aardgasvrije Wijken in Rotterdamse Bospolder-Tussendijken
Resultaten en Toekomstige Plannen
Ons werk in Zuidoost Amsterdam (met de bouw van 40.000 nieuwe woningen en 10.000 renovaties) heeft sinds 2018 geleid tot de ontwikkeling van een energieneutraal district. Dit werd in 2019 gepresenteerd tijdens het Sociale Duurzaamheid Symposium en heeft sindsdien succesvol bijgedragen aan de lokale verduurzaming. Ook het zorgen voor een stabiele stroomaansluiting (met batterijen) m.b.t. de CENT-R die wordt toegepast in Rotterdam en Amsterdam, zal leiden tot de plaatsing van nieuwe eenheden die uitgerust zijn met geavanceerde monitoringssystemen voor stedelijke mobiliteit en stabiliteit in energie. Ook voor Rotterdam is er geholpen met de wijk Merwe-Vierhavens om energieneutraal te worden (50 hectare-2.500 woningen) en vooraf de energieplanologie te bepalen en uit te tekenen, wat heeft geleid tot een gedegen aanpak.
Innovatieve Aanpakken
- Ontwikkeling van een energieneutraal district in Zuidoost Amsterdam
- Stabiele vitale mobiliteitsinfrasysteem met stroomaansluiting via het net en met batterijen in Rotterdam en Amsterdam
- Energieplanologie in Rotterdamse Merwe-Vierhavens
Wij Maken het Wel Waar
In ons streven naar duurzaamheid en het verminderen van congestie hebben we significante vooruitgang geboekt door gebruik van energieplanologie. De implementatie van duurzame energieoplossingen en het bevorderen van een circulaire economie zijn cruciaal gebleken. De ambitie van onze klanten om in 2030 klimaat- en energieneutraal te zijn, wordt ondersteund door concrete doelstellingen zoals een 40% CO₂-reductie ten opzichte van 2009 tegen 2049. Na 5 jaar (2024) hebben we een tussenstand: 5-20% energie bespaard (stroom-gas), 12% duurzame elektriciteit opgewekt en 16% CO2 gereduceerd. Dit jaar hebben we al een daling van 5% in CO₂-uitstoot gerealiseerd vergeleken met vorig jaar, wat bijdraagt aan onze langetermijndoelstellingen in ZuidOost Amsterdam.
Vooruitgang en Doelstellingen
- 40% CO₂-reductie ten opzichte van 2009 tegen 2049
- Tussenstand na 5 jaar: 5-20% energie bespaard (stroom-gas), 12% duurzame elektriciteit opgewekt, 16% CO2 gereduceerd
- 5% daling in CO₂-uitstoot gerealiseerd vergeleken met vorig jaar
De uitdagingen die we tegenkomen, zoals het balanceren van aandacht over verschillende duurzaamheidsthema’s zoals energie, circulair en de ruimtevraag, vereisen een continue afweging en aanpassing van onze aanpak. Onze projecten, zoals de ontwikkeling van energieneutrale districten en de verduurzaming van de bouw in de drie grote steden in Nederland, tonen aan dat lokale, gedecentraliseerde energieproductie niet alleen haalbaar is, maar ook essentieel voor het verminderen van netcongestie en het verbeteren van de stedelijke leefbaarheid. Dit voorkomt uiteindelijk een emissie lock-in, zoals voor NOX en CO2 in de bouw. De resultaten van onze inspanningen zijn bemoedigend en wij blijven ons inzetten voor het behalen van de gestelde doelen van onze klanten in Rotterdam, Amsterdam en Utrecht. Door samen te werken binnen verschillende sectoren en innovatieve oplossingen te blijven ontwikkelen, zijn we ervan overtuigd dat we een duurzamere toekomst met economische groei ondanks de congestie kunnen realiseren.
Essentiële Projecten
- Ontwikkeling van energieneutrale districten
- Verduurzaming van de bouw in de drie grote steden in Nederland
- Lokale, gedecentraliseerde energieproductie
Door onze inzet en innovatieve aanpak draagt RRR Advice bij aan een duurzamere en economisch stabiele toekomst, waarbij we de uitdagingen van netcongestie effectief aanpakken en de stedelijke leefbaarheid verbeteren. Energieplanologie vormt hierbij een essentieel onderdeel van onze strategie.