Het Rotterdamse Bospolder-Tussendijken, ook wel ‘BoTu’, is een van de vijftig wijken in Nederland die deelneemt aan het Rijks Programma Aardgasvrije Wijken. Het programma moet leren hoe woningen en andere gebouwen in 2050 van het aardgas af kunnen. Eind 2023 zijn er al meer dan 650 woningen aangesloten op stadswarmte. De gemeente Rotterdam koos ervoor om onder andere ‘BoTu’ aan te melden voor het programma. De wijk ligt in de buurt ligt van de hoofdleiding van de stadsverwarming. De gemeente, energieleverancier Eneco en woningcorporatie Havensteder hebben toegezegd dat huurders niet zelf hoeven te betalen voor de aanleg van de stadsverwarming. Ook mogen ze straks niet meer voor hun energie betalen dan ze nu doen. DE VVE worden ontzorgd door de gemeente en kunnen ook aansluiten. Door middel van subsidies kost het aansluiten evenveel als een fossiele gasketel.
Mensen moeten aan hun eigen keukentafel en in hun eigen taal uitgelegd krijgen wat dat betekent.” Daarin wordt de wijk in eerste instantie aangesloten op restwarmte van de industrie uit de haven. Woningcorporatie Havensteder zorgt voor het vervangen van alle oude gasfornuizen van zijn huurders. Ook krijgen de bewoners een set nieuwe pannen voor hun elektrische fornuis. Daarnaast ligt de focus op energiebesparing. Want wat niet verstookt wordt, hoeft ook niet te worden opgewekt. En dat zit ‘m in kleine dingen. “Gordijnen bijvoorbeeld. Die hangen vaak over de radiator die onder het raam staat. Als je die dicht doet dan stook je dus voor de straat.”De bewonersgroep in de Rotterdamse wijk Bospolder/Tussendijken (BoTu) ziet de energietransitie als een kans om te werken aan community building en eigenaarschap in de wijk. Community building een middel om de energietransitie te doen slagen. ‘Als je langs de deuren gaat met een koffertje onder de arm en zegt dat je van het warmtenet bent, krijg je bewoners niet mee. We beginnen bij de mensen in de wijk en werken met de energie die al aanwezig is. Sleutelfiguren in de wijk vormen de basis van ons netwerk. Zij weten precies wat er speelt en welke initiatieven en organisaties er al actief zijn. En er worden bewoners opgeleid tot taal en milieucoaches. Zie: eenvandaag.avrotros.nl/item/van-het-gas-maar-hoe-in-rotterdamse-wijk-botu-worden-inwoners-opgeleid-tot-mileucoach
Sinds 2019 werken de taal- en milieucoach in de wijk. Samen met zeven andere vrouwen gaan ze in de wijken als Bospolder Tussendijken langs de deuren om bewoners te helpen hun energieverbruik te verminderen. Omdat het een groot voordeel is als je de taal van de bewoners goed spreekt, hebben ze allemaal een andere afkomst. “We hebben een Turkse in het team, een Marokkaanse, een Bulgaarse een Kaapverdiaanse en we zoeken nog een Poolse.” Vertelt 1 van de taal-milieucoaches.
De ingrepen die ze doen zijn kleine dingen zoals het plakken van isolatiefolie achter de radiator of het monteren van tochtstrips bij deuren en ramen. “Binnen een half uur heb ik vaak al drie – of vier verbeterpunten gezien.” De eerste maanden ging veel tijd op aan het winnen van vertrouwen De community building gebeurt via de warme huiskamers in de wijk. Daar zijn spreekuren en kan je de mensen van de woningcorporatie, Eneco of de gemeente spreken over van alles. Dat maakt het contact laagdrempelig.
Wat getallen over de productie in de straat gecombineerd riool/stadswarmte/nuts: ongeveer 100m1 in circa 95 effectieve dagen – totaal circa 115 dagen (overlapping) – gemiddeld circa 1m per dag. Gemiddeld ongeveer 20-25m1 riool per week – soms 15m1 als er veel overhangende huisaansluitingen zijn, straatwerk ongeveer 400m2 per week, gemiddeld 1 stadswarmte huisaansluiting per dag. Enkele keren zijn we in 2 straten tegelijkertijd aan het werk.
Omdat er een aardgasvrij subsidie van het Rijk is, moeten de werkzaamheden met militaire precisie worden uitgevoerd. Je hebt o.a. het team van de gemeente, van Eneco, van Havensteder maar ook de aannemer van het riool, van de energie, – en nutspartijen en de stadsverwarming en de aannemer voor de renovatie en warmteleiding in het huis. Soms wel meer dan 150 man die werken aan deze transitie in de wijk BoTu. Richard Ruijtenbeek is ingehuurd namens aardgasvrij om de werkzaamheden in de straat via een bouwteam strak in planning te houden namens aardgasvrij Rotterdam. Dat doet hij is nauwe samenwerking met het ingenieursbureau van de gemeente en alle bouwpartners van Eneco, Havensteder, Stedin en de rioolaannemer van de gemeente. Eind 2023 loopt alles nog steeds op planning om eind maart 2026 het project af te ronden. Dan is het vastgoed van de gemeente tot de woningcorporatie woningen en de VvE’s aangesloten die wilde meeliften.