Nu we in Nederland massaal van het aardgas af willen gaan, wordt veel verwacht van warmtenetten voor de gebouwde omgeving.
Hoe gaan we de warmte infrastructuur goed inrichten? Hoe zorgen we ervoor dat we de juiste ontwerpkeuzes maken voor onze toekomstige warmtenetten? Hieronder een paar stappen -versimpeld – om uit te leggen hoe dit werk gaat.
Stap 1: je kijkt eerst naar de bestaande 2e, 3e en 4e generatie warmtenetten en bestaande bronnen zoals datacenters en fabrieken waarvan je de restwarmte kan inkoppelen in de bestaande warmtenetten. Ook lage temperatuur bronnen kunnen door een slim warmtenet worden aangekoppeld. En eventueel worden geregenereerd waar nodig.
Stap 2: daarna start je met de bestaande (woon)gebouwen en kantoren te isoleren. Een gebouwgerichte aanpak met beperkte maatregelen om het verbruik en de benodigde verwarmingstemperatuur te verlagen.
Het verbeteren van de bestaande woning naar Label B is daarbij het uitgangspunt. Kantoren moeten qua. beleid naar label C. Met deze renovatie wordt de verwarmingstemperatuur verlaagd naar 50-65 graden.
Het bestaande warmtenet kan dan worden verlaagd van hoge temperatuur naar midden temperatuur in de buurten waar deze transitie heeft plaats gevonden.
Stap 3: de nieuwbouw kan prima uit de voeten met een temperatuur van maximaal 40 graden. Voor renovatie is de isolatiegraad (en kwaliteit) van belang, maar belangrijker is de zgn. luchtdichtheid van de woning (steekproef middels blowdoortest). Door de nieuwe BENG eisen is dit prima mogelijk.
Een gebouw kan, indien voldoende geïsoleerd, luchtdicht en voorzien van warmteterugwinning met maximaal 50 graden worden verwarmd en indien nodig met 18 graden worden gekoeld. Koeling is ook belangrijk door de nieuwe TOjuli eisen t.b.v. oververhitting in de nieuwbouw. Koeling kan op diverse manieren van een slim ontwerp tot een koudebron van de WKO, adiabatische koeling en door koel oppervlakte water enz.
Stap 4: voor de isolatie van woningen gelden geen extreem hoge eisen en kosten. Een forse verbetering van de energie-efficiëntie en comfort van een bestaande woning is mogelijk met eenvoudige maatregelen zoals na-isolatie van dak, gevel en/of vloer, HR++ glas en balansventilatie met warmteterugwinning. De kosten bedragen voor een gemiddeld woning ca. EUR 10.000 tot 35.000 euro per woning (naoorlogs), waarvan een groot deel wordt terugverdiend door de energiebesparing.
Doordat de Lage,- en midden temperatuur dan door deze woningen wordt gebruikt kan de hoge temperatuur voor de oorlogse bouw gebruikt worden. Tevens leidt de isolatie en duurzamere aansluiting tot een kwalitatieve verbetering en waardestijging van de woning. Wel moet je altijd zorgen voor een goed intern klimaat door een goede ventilatie installatie. Om schimmels en ongezonde lucht te voorkomen in de woning.
Stap 5: op plaatsen met een hoge dichtheid aan flats, kantoren en zwembaden liggen relatief veel kansen om de aanleg van een nieuw warmtenet, waarmee grote investeringen zijn gemoeid, te realiseren. In nieuwbouw is doorgaans sprake van goed geïsoleerde woningen, met een warmtevraag waaraan bijvoorbeeld datacenters met hun lagetemperatuurwarmte prima kunnen voldoen. Daarnaast wordt er bij de gebiedsontwikkeling rond nieuwbouwwijken idealiter direct rekening gehouden met de aanleg van een warmtenet. Op die manier hoeft het lagetemperatuurnet met restwarmte uit datacenters niet te concurreren met het aardgasnet en kan het gekoppeld worden aan het midden,- en hoge temperatuurnet.
Stap 6: door de warmtepompen slim in grote gebouwen of in de buurt of wijk te positioneren en in clusters van 1.000-3000 aansluitingen te configureren, zijn er wel systeemkosten nodig voor de resterende elektrische vraag door koppeling met beschikbaarheid van duurzame energie en vermijden van systeemkosten van netverzwaringen en piekcentrales. Hoe lager de temperatuur van het net, hoe meer elektriciteit nodig is om tapwater op te warmen tot 60-65 graden. Door slim gebruik te maken van duurzame elektra opwek uit de omgeving of vanaf de daken en deze te bufferen kan een slim netwerk worden gemaakt om deze pieken tijdelijk voor 3-6 uur op te slaan voor de ochtend,- en avondpiek.
Meer info: www.amsterdam.nl/projecten/amstel3/
